GO4ZERO – Bouwen aan noodzakelijke samenwerkingsverbanden tussen industriële actoren en overheden om de doelstellingen van de Europese Green Deal te realiseren.

Op donderdag 27 april 2023 organiseerde HOLCIM in Obourg een overlegsessie rond de uitvoering van haar GO4ZERO-project. Tijdens het evenement werd ook een virtuele weergave van het project getoond met behulp van Augmented Reality technologie. GO4ZERO is een van de meest innovatieve en ambitieuze decarbonisatieprojecten in de cementindustrie en is een industriële implementatie van het Europese Green Deal Industrial Plan.

De ambitie om de cementproductie volledig koolstofvrij te maken is essentieel in de strijd tegen klimaatverandering. Het bereiken van dit doel is echter economisch niet haalbaar en niet duurzaam zonder een nauw partnerschap tussen de industrie en de overheid. De uitvoering van het Europese Green Deal Industrial Plan is hierbij een niet te missen mijlpaal. De CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) zal niet doeltreffend zijn tenzij de Europese overheden de beschikbare financiële middelen richten op de decarbonisatie inspanningen in koolstofintensieve sectoren, met name op de meest efficiënte projecten.

Voor de overheid is een cruciale rol weggelegd:

• Om de verbinding tussen industriële projecten te waarborgen die samen bijdragen tot de nieuwe waardeketen voor afgevangen koolstof, moet GO4ZERO rechtstreeks worden gekoppeld aan de nieuwe havenhub Antwerp@C, die een essentieel element vormt voor het koolstofvrij maken van koolstofintensieve industrieën, namelijk die met procesemissies.
• Een "openbare" infrastructuur voor het transport via pijpleidingen ontwikkelen (backbone CO2), gekoppeld aan een juridisch kader en transparante en duidelijk omschreven beheersinstrumenten.
• Het garanderen van het concurrentievermogen van bedrijven via een duurzaam financieel model en het versterken van de Europese en nationale strategische autonomie op het gebied van energie, waterstof, bouwmaterialen, in het bijzonder cement. Steun van het EU-innovatiefonds en het Fonds voor een rechtvaardige transitie is noodzakelijk.
• Het ondersteunen van de meest relevante projecten, zowel op het gebied van innovatie als op dat van industriële maturiteit, in het kader van Europese projectoproepen. Zo dingt het GO4ZERO-project mee naar de derde oproep van het Innovatiefonds voor grote projecten, die twaalf keer meer is onderschreven.

HOLCIM België wenst de specificiteiten van het GO4ZERO project te belichten:

• Dankzij haar unieke technologiemix wil GO4ZERO de productie van klinker en cement in Obourg, tegen het eind van dit decennium volledig koolstofvrij maken.
• Het project situeert zich in België en bedient een economisch gebied waar de behoefte aan cement zeer hoog is (naar schatting 22 Mt per jaar), met name vanwege belangrijke investeringen die al zijn gedaan of nog moeten worden goedgekeurd met betrekking tot de renovatie van kritieke infrastructuur en woningen. Ook dit sluit aan bij bredere EU-doelstellingen en zal aanzienlijk bijdragen tot het koolstofvrij maken van de bebouwde omgeving.
• Het project maakt deel uit van een multimodaal transportnetwerk van grondstoffen en afgewerkte producten, maar ook van bestaande of geplande pijpleidingen aardgas, waterstof (H2), kooldioxide (CO2) en zuurstof (O2) waardoor het op een ecologische en economische manier in zijn behoeften kan voorzien.
• Holcim beschikt over 82 hectare industrieterrein. Die zal op termijn plaats bieden aan nieuwe industriële activiteiten die het hergebruik van afgevangen CO2 en de versterking van de circulaire economie mogelijk maken. Beide aspecten staan centraal in de strategie van de Groep.

Op 27 april werd GO4ZERO voor het eerst voorgesteld in Virtual Reality. Meer nog, de nieuwe oven heeft sinds enkele weken zijn omgevingsvergunning. Even onderstrepen dat dit project uit 2 fasen bestaat:

• In de eerste fase wordt de huidige oven vervangen door een droogprocesoven gebaseerd op de meest geavanceerde, state-of-the-art technologieën, die ongeëvenaarde operationele en milieuprestaties bieden. De oven zal een drogere grondstof – met name kalksteen - gebruiken, die in grote hoeveelheden beschikbaar is in onze steengroeven van de regio Doornik. De behoefte aan thermische energie van het "droogproces" zal onmiddellijk met 40% worden verminderd, wat leidt tot een onmiddellijke vermindering van de specifieke CO2-uitstoot met 30%.
• De nieuwe fabriek, die gepland is voor het laatste kwartaal van 2026, zal gekenmerkt worden door zelfproductie en energie-efficiëntie op het hoogste niveau: een drijvend fotovoltaïsch park van 30MW (in samenwerking met TotalEnergies) en 7MW warmteterugwinning aan de uitgang van de oven, goed voor een totale productie van 81GWh die tot 50% van de energiebehoefte van de nieuwe installaties dekt. Daarnaast zijn er nieuwe digitale technologieën gepland om de nieuwe fabriek te besturen en de prestaties ervan te optimaliseren: een industrieel 5G-netwerk (monitoring van de installaties), de analyse en verbetering van de prestaties door het gebruik van artificiële intelligentie alsook een geautomatiseerde kwaliteitscontrole.
• In de tweede fase zal het innovatieve procédé van “oxy-combustion” (zuurstof ter vervanging van lucht) het mogelijk maken de CO2-concentratie van de verbrandingsgassen tot bijna 80% te verhogen (vergeleken met 30% in fase 1), nodig voor een efficiënte afvang. Deze kostenintensieve aanpassing zal gepaard gaan met de activering van de koolstof-waardeketen: de afvang en zuivering ter plaatse tot meer dan 99%, het vervoer via pijpleiding, het vloeibaar maken op de terminal en het laden van schepen, het maritiem transport en de opslag in de Noordzee. Deze volledige keten moet halverwege 2028 operationeel zijn, zodat vanaf 2029 de koolstofneutraliteit kan worden bereikt.
  
  Bij het project zijn gerenommeerde industriële partijen betrokken die expert zijn in hun vakgebied: Air Liquide, Fluxys en TotalEnergies. De GO4ZERO-aanvraag bij het EUInnovatiefonds is gekoppeld aan deze tweede fase en vormt een essentieel onderdeel voor het succes van het project. Wij vragen steun van het EU-Innovatiefonds om deze fase tot een goed einde te brengen.

Thomas Dermine, Federaal Staatsecretaris: "De federale regering werkt samen met het gewest en betrokken bedrijven om hun klimaattransitie tot een succes te maken, en zo een toekomstige, volledig CO2-vrije economie te realiseren. Gezien de enorme uitdaging is het aan de overheid om een stimulerend regelgevend kader te creëren, te investeren in passende transportinfrastructuur en de koppeling van projecten te bevorderen. We ondersteunen actief het toewijzen van aanzienlijke Europese middelen aan de meest ambitieuze en efficiënte projecten gericht op het verkleinen van de CO2-voetafdruk."

Morgan Malecotte, CEO Holcim Belgium: "Onze krijtgroeve in Obourg is bijna uitgeput. Wij grijpen deze gelegenheid aan om ons industrieel proces te vernieuwen en om te vormen tot een volledig koolstofvrije faciliteit, in volledige overeenstemming met de Overeenkomst van Parijs. GO4ZERO ís onze toekomst in België en deze oven wordt de grootste koolstof-neutrale klinkerproductie-eenheid in Europa."

Vincent Michel, GO4ZERO Program Director: "GO4ZERO is ontworpen als de eerste oven van de nieuwe generatie. We hebben hierbij geen enkele toegeving gedaan op de energie, klimaat - of milieuprestaties. Met dit uiterst ambitieuze en innovatieve project pakken we onze huidige en toekomstige uitdagingen resoluut aan. Het is een unieke kans om een nieuw hoofdstuk te schrijven in de industriële geschiedenis van onze regio."